Πολιτικοί και Πολιτικάντηδες για το μάθημα των Θρησκευτικών

Στο Ιστολόγιο αυτό, εδώ και πολύ καιρό, να μην πω πριν από χρόνια και πολλές φορές σε ανύποπτο χρόνο, είχα γράψει για το θέμα του μαθήματος των θρησκευτικών, είτε ως αυτόνομο άρθρο, είτε εντός άλλων που αφορούσαν τα θέματα σχέσεων Εκκλησίας- Κράτους.

Όταν ξέσπασε το θέμα με τις γνωστές εγκυκλίους Στυλιανίδη, θεώρησα πως είναι ένας τρόπος για να στρέψει αλλού η κυβλέρνηση το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης, για να μειωθεί η ένταση της κοινωνικής έκρηξης και δεν ασχολήθηκα σχεδόν καθόλου από το μπλογκ μου.

Έλα όμως, που ο θύτης και το θύμα- αυτά είναι συνήθως κοντά- γυρνάνε πάντα στον τόπο του εγκλήματος και έτσι, να είναι καλά το Μανιτάρι του Βουνού, μου έδωσε πολλές φορές την ευκαιρία να ξεσπαθώνω ως σχολιαστής ενάντια στις «εκατέρωθεν βαριές μυλόπετρες» των φουνταμενταλισμών (θρησκευτικών και αθεϊστικών).

Ήρθε και το καλοζυγιασμένο άρθρο του συνταγματολόγου Σωτηρέλη στο Βήμα (με το οποίο ακόμα και να διαφωνεί κάποιος σε λεπτομέρειες, δεν μπορεί να μην αναγνωρίσει ότι σε γενικές γραμμές, έτσι όπως τα γράφει, έπρεπε να έχουν τα πράγματα σε μια ευνομούμενη χώρα) και έτσι αποφάσισα να ασχοληθώ ξανά σοβαρά, εκτεταμένα και θέλω να πιστεύω ψύχραιμα με το θέμα, δίκην «ανατροφοδότησης»..

Η δική μου θέση είναι ήδη γνωστή και υπαγορεύεται από αυτό που πρεσβεύω -όχι κόντρα στους άλλους, αλλά σε διάλογο μαζί τους:
Από την ανάγκη να μη χαθεί το μάθημα, όχι από επαγγελματική διαστροφή ή συμφέρον, αλλά γιατί νομίζω ότι μπορεί να συμβάλει στην εγκύκλια αγωγή των νέων, αν γίνει με σωστό και σύγχρονο τρόπο.
Επίσης από την ανάγκη να πιεστεί η Εκκλησία και να λειτουργήσει ως Κοινότητα ενεργών μελών, έστω κι αν η Κοινότητα αυτή δεν αφορά -και δεν μπορεί να αφορά σε μια ζώσα πολιτισμική δυναμική- το σύνολο της Κοινωνίας.

Από εδώ και κάτω όμως, θέλω όμως να μπω στο πετσί των ανθρώπων που καλούνται να πάρουν αποφάσεις, θα προσπαθήσω να σκεφτώ Πολιτικά:

1 Αν ήμουν πολιτικός, σαν και τους περισσότερους σημερινούς, σίγουρα θα προσπαθούσα, όσο γίνεται αθόρυβα να οδηγήσω την κατάσταση σε «ομοσπονδοποίηση». Δηλαδή σε πολλαπλά ομολογιακά μαθήματα , με ένα εναλλακτικό μάθημα ηθικής ή ιστορίας θρησκειών, το οποίο θα μπορούσαν να το κάνουν και άλλοι κλάδοι π.χ. Φιλόλογοι Δεν χωρά καμία αμφιβολία ότι αυτό είναι η χαρά του Πολιτικάντη: Έτσι και τις εκκλησιαστικές ψήφους δεν χάνει, και βάζει κι άλλους στο παιγνίδι, π.χ. Παπικούς Νούντσιους, με τους οποίους μπορεί να κάνει «νταραβέρι», μοιράζοντας την «πίτα». Και πάντα θα είναι χρήσιμος ως διαιτητής, «κρατώντας ταυτόχρονα το καρπούζι και το μαχαίρι».... "Ψωμοτύρι"για την κάθε διεφθαρμένη εξουσία οι φανατισμένοι πολίτες με πράγματα που μπορούν να τους χωρίσουν την ώρα που έπρεπε να είναι μαζί: Καλή ώρα οι εκατέρωθεν φουνταμενταλισμοί θρήσκων και άθεων, «Διαίρει και Βασίλευε» ο στόχος!! Δεν μπορώ λοιπόν να μη εξεγείρομαι, όταν ακούω το γνωστό τσιτάτο περί Νέας Τάξης κλπ. κλπ.. Τη Νέα Τάξη εξυπηρετούν οι δώθε- κείθε «Ταλιμπάν»!

Αν ήμουν δημιουργικός πολιτικός τώρα, θα εξέταζα τα παρακάτω δεδομένα:

Α. Το υπάρχον στελεχιακό δυναμικό των καθηγητών θρησκευτικών, αλλά και όλους τους άλλους που έχουν την ελπίδα να ασκήσουν κάποτε ένα λειτούργημα. Βέβαια (για να είμαι δίκαιος) μαζί με αυτή την πραγματικότητα θα εξέταζα και τη δυνατότητα που έχει αυτό το στελεχιακό δυναμικό να ανταποκριθεί στον αναβαθμισμένο ρόλο που θέλω να ζητήσω από αυτό.

Β. Την ανάγκη να δώσω τη δυνατότητα στους νέους, στις δύσκολες εποχές που έρχονται να καταλαβαίνουν ένα σημαντικό κομμάτι της πολιτιστικής και κοινωνικής πραγματικότητας και ταυτόχρονα να συνυπάρχει, να διαλέγεται, ακόμα και να συγκρούεται δημιουργικά.

Γ. Για να είμαι πάλι ρεαλιστής θα εξέταζα και την περίπτωση να καταργήσω το μάθημα και τον παραπάνω παιδαγωγικό στόχο, την γνωριμία δηλαδή με τον υπάρχοντα θρησκευτικό πολιτισμό, να τον εξυπηρετήσω μέσα από άλλα ανθρωπιστικά μαθήματα. Ας μη ξεχνάμε ότι μια περιοχή που με βάση την σημερινή νοοτροπία είναι πολύ σημαντική, η περιοχή της οικονομίας, δεν έχει αυτή την παρουσία καθ’ όλη την διάρκεια της εγκύκλιας εκπαίδευσης την οποία έχουν τα θρησκευτικά, παρόλο βέβαια που το σχετικό μάθημα είναι εξεταζόμενο στις γενικές εισαγωγικές εξετάσεις .

Βέβαια σε αυτή την περίπτωση, θα έπρεπε να εξασφαλίσω την μετεκπαίδευση του στελεχιακού μου δυναμικού και να δώσω μεγάλες ευκαιρίες για αλλαγή ειδικότητας στο στελεχιακό δυναμικό που περιμένει. Δεν μπορώ να κάνω αλλαγές, χωρίς να φροντίζω για τις παράπλευρες απώλειες. Ας μην ξεχνάμε, οι Μητροπόλεις, είναι τα μόνα ΝΠΔΔ , που, παρά τη δυνατότητα που έχουν πολλές να αυτοχρηματοδοτήσουν τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, δεν υποχρεώθηκαν σχεδόν ποτέ να προσλάβουν ειδικό προσωπικό με αξιοκρατικές διαδικασίες. Αντίθετα έγιναν τα «αλήστου μνήμης ιερά πανεπιστήμια» με στόχο η θεσμική εκκλησία να αυτό-εκπαιδεύει τα στελέχη της, για να μη «μαγαριστεί» από την Κοινωνία..

Στην τελευταία περίπτωση ο πολιτικός μας θα είναι απλά δίκαιος. Όμως ο δημιουργικός πολιτικός διορθώνει, αναπτύσσει, βελτιώνει και δεν γκρεμίζει χωρίς λόγο.

Φρονώ, ότι η πιο μετρημένη από όλες τις πλευρές κίνηση, η κίνηση που λαμβάνει υπόψη όλο το background θα ήταν να μετατραπεί το μάθημα σε “ενιαίο- θρησκειολογικό”, εννοείται με χωροχρονικό εντοπισμό. (Και αν τρομάζει κάποιους η λέξη «θρησκειολογία», θα μπορούσε να λέγεται περιφραστικά: «Πολιτιστικό, μη ομολογιακό μάθημα σχετικό με τον υπαρκτό θρησκευτικό πολιτισμό της Ελλάδας σήμερα και τα προβλήματά του.» ). Δεν είναι τυχαίο, ότι ακόμα και ο συνταγματολόγος Σωτηρέλης αυτή προκρίνει.

Αυτή όμως η απόφαση πρέπει να έχει κάποιες συνέπειες για να είμαστε σωστοί.

Πρώτα από όλα την υποχρεωτική και γενναία επιμόρφωση των ήδη υπηρετούντων θεολόγων, οι οποίοι- ας μη γελιόμαστε, ειδικά όσο πάει κανείς πιο πίσω και ανάλογα το τμήμα που έχει καθένας τελειώσει- χρειάζονται αναβάθμιση των εφοδίων τους. Επίσης πρέπει να ζητηθεί από τα θεολογικά τμήματα, να αναπροσαρμόσουν το πρόγραμμα σπουδών τους, ή τουλάχιστον να μπει ένα πλαίσιο μαθημάτων, έστω κατ’ επιλογήν, τα οποία θα είναι απαραίτητα προκειμένου να γίνει κάποιος εκ των αποφοίτων εκπαιδευτικός.

Υπάρχει κάποιο κόστος οικονομικό, αλλά αυτό είναι απείρως μικρότερο σε σχέση με τις άλλες δυο πιθανότητες, δηλαδή απάλειψη του μαθήματος και «ομοσπονδοποίηση».

Επίσης, φρονώ, ότι άμεσα μπορεί να γίνει τόσο η επιμόρφωση (με μίμηση του πλαισίου που έγινε η εξομοίωση στην πρωτοβάθμια), αλλά και η αναβάθμιση του προγράμματος σπουδών στις σχολές. Απλά τομείς που το συντηρητικό κατεστημένο πολεμά π.χ. Θρησκειολογία, Κοινωνιολογία της Θρησκείας κλπ, Οικουμενική Κίνηση, Διαθρησκειακός Διάλογος, αλλά και σύγχρονες Βιβλικές Σπουδές θα αποκτήσουν μεγαλύτερο βάρος στην συνισταμένη των μαθημάτων. Δεν νοείται απόφοιτος Θεολογικής Σχολής σήμερα στην Ελλάδα που να μη γνωρίζει πολύ καλά και τα θέματα του Ισλάμ. Σε παλιότερο άρθρο μου είχα γράψει πως φαντάζομαι την εγκύκλια ύλη.

Τέλος θα προσπαθούσα να πείσω την σπασμωδικά αντιδραστική Εκκλησία, γιατί είναι και προς όφελός της μια τέτοια κίνηση: Ο νέος και η νέα μέλη της, θα ζήσουν μέσα σε αυτή την πολύμορφη και πολυτασική κοινωνία. Γνωρίζοντας σωστά όλο το θρησκευτικό πλαίσιο μαζί με την παράλληλη γνώση βασικών σημείων της Ορθοδοξίας, ίσως έχουν την «περιέργεια» , ας το πούμε έτσι, να γνωρίσουν από πιο κοντά αυτή τη πραγματικότητα. Οι ενορίες βέβαια θα πρέπει να είναι προετοιμασμένες για να προσφέρουν αυτήν την δυνατότητα. Μη ξεχνάμε ότι τα άτυπα εθελοντικά «σχολεία» για τους νέους έχουν μεγαλύτερη σημασία. Δεν μιλάμε βέβαια για τα κατηχητικά. Η Εκκλησία είναι Κοινότητα και την γνωρίζεις συμμετέχοντας…

Αυτά προς το παρόν, περιμένω τις απόψεις σας..

Udate 4/12: Μετά από αυτή την απόφαση του ΣτΕ, αν οι καθηγητες θρησκευτικών θέλουν να λένε ότι έχουν επαγγελματική και επιστημονική ταυτότητα, καθώς και εργασιακά δικαιώματα όπως δικαιούνται σαν όλους τους ανθρώπους, πρέπει να ασκήσουν κάθε πίεση υπέρ του ενιαίου μη ομολογιακού πολιτιστικού μαθήματος."Καιροί ου μενετοί"