Η Εξουσία των Τάφων

Μου έλεγε ένας φίλος χθες:
"Γιατί, βρε Τσουκνίδα, ασχολείσαι τόσο πολύ με τα θρησκευτικά θέματα; Είπαμε έχεις περάσει κάποτε από τη Θεολογική, αλλά μπορείς να σκεφτείς και να μιλήσεις για περισσότερα πράγματα.."
"Γιατί φίλε μου, όλο με ποδοπατούνε τέτοια ζητήματα, και θέλω (κι εγώ σαν τσουκνίδα) να τους τσούξω τους φίλους μας, τους ελληνοχριστιανούς, για να ξεσπάσω.
Τρόπος του λέγειν δηλαδή, γιατί στην πραγματικότητα αυτό που με καίει, είναι να δείξω ότι μπορεί να υπάρξει ένας διαφορετικός Ορθόδοξος πολιτισμός στο σήμερα, μια διαφορετική Εκκλησιαστική νοοτροπία, από αυτή που έχουν σχεδόν επιβάλει τα εξαπτέρυγα του Πουριτανισμού και της Δεσποτοκρατίας."

Να, δεν μπορώ να μη πω κάτι για το θέμα της "καύσης των νεκρών", που άνοιξε με την απόφαση κάποιων να μην κηδέψουν χριστιανικά την γυναίκα του Γιάννη Μπουτάρη, αν και το ήθελε, επειδή ταυτόχρονα ήθελε να αποτεφρωθεί και όχι να θαφτεί.
Αλήθεια, δεν αναρωτήθηκαν οι φωστήρες της τρισαθλίου φαυλότητας, ποιο το νόημα ενός τέτοιου διαβήματος;
Διότι, καλά ένας που δεν θέλει χριστιανικά τρισάγια και "άμωμοι εν οδό αληλλούϊα", θέλει να "καεί", ίσως για να κατεβεί πανηγηρικά από το τρένο της Εκκλησίας.
Αλλά ο άλλος, που ζητά αποτέφρωση με εκκλησιαστική κηδεία γιατί το κάνει; Μα σαν μια πράξη, σαν ένα αίτημα, έστω και ύστατο, Ελευθερίας.
Ελευθερίας από καθιερωμένες συνήθειες, από δογματικά συστήματα, από ιεροποιημένες πρακτικές.
Ζητά το σεβασμό στην προσωπική του θέση χωρίς να θέλει να χάσει τη σχέση του με το Πρόσωπο του Χριστού.
Και τι κάνουν οι α-νόητοι απέναντι σε αυτό. Απαγορεύουν, λέγοντας: "αν ζητάς τον Χριστό, θα τον πάρεις, όπως εμείς θέλουμε."

Γιατί δεν είναι τόσο σημαντικό το θέμα της αποτέφρωσης, τέτοιο που να δικαιολογεί την μεταθανάτια έξωση από την Εκκλησιαστική κοινότητα.

Πολύ μεγάλο θέμα η άρνηση της κηδείας, όπως και να το σκεφτεί κανείς.
Θέλει πάρα μα πάρα πολύ μεγάλη σκέψη να αρνηθεί κανείς χριστιανική κηδεία.
θα έλεγα ότι ακόμα και όταν ένας μη βαφτισμένος το ζητήσει, θέλει σκέψη πολύ για να αρνηθείς, δεδομένου ότι έτσι κι αλλιώς για τον καθένα άνθρωπο οι χριστιανοί παρακαλάμε τον Θεό να τον αναπαύσει δίπλα Του.
Τι παραπάνω κάνουμε στην κηδεία;
Όσο και να μουγκρίζετε ντιπ για ντιπ τράγοι, οι γραφές λένε ότι στην Δευτέρα Παρουσία θα αναστηθούν όλοι και όχι μόνο οι πιστοί.
Για "την σωτηρία του σύμπαντος κόσμου" εύχεστε κάθε Κυριακή, πράγμα που σημαίνει ότι εύχεστε για την σωτηρία και του τελευταίου αγριολούλουδου που ομορφαίνει τη ζωή του ανθρώπου.
Άρα τα εκατοντάδες εκατομμύρια των Ινδών, που με τις στάχτες τους έχουν γεμίσει την ιλύ του Γάγκη, τι θα γίνουν;
Οι Αχαιοί κάτοικοι της ομηρικής Ελλάδας;
Όσοι εξαϋλώθηκαν στην Χοροσίμα;

Εντάξει, αναγνωρίζω ότι η ταφή συνδέεται για "εκπαιδευτικούς" και πολιτιστικούς λόγους με την "Μνήμη Θανάτου", μια πραγματικότητα πάνω στην οποία "δουλεύει" και η πνευματική σχέση του πιστού με το άρρητο, αλλά αισθανόμενο "Θανάτω, Θάνατον πατήσας".
Και μένα αν με ρωτήσει κανείς, θα έλεγα ότι μου δίνουν ένα νόημα τα κοιμητήρια δίπλα στους ναούς και τα μνημόσυνα ενώπιον όλης της τοπικής εκκλησιαστικής κοινότητας.
(Βέβαια από την άλλη όλο αυτό το κλίμα δύσκολα μεταφέρεται στα τεράστια και απομακρυσμένα νεκροταφεία των πόλεων, με τις γειτονικές "καφετέρειες" για τα μνημόσυνα οι κηδείες στην ουρά και τα ακαταλαβίστικα τρισάγια στην σειρά για τον παρά.
Άρα οι άνθρωποι έχουν και ένα λόγο που δυσκολεύονται να το κατανοήσουν βιωματικά, γιατί να είναι προτιμότερη η ταφή.)
Να πω λοιπόν, ότι θα καταλάβαινα να τονίζει το ιερατείο στωϊκά, μαρτυρικά, αδελφικά την προτίμηση της ταφής, που - ειρήσθω εν παρόδω- έχει νόημα για τους άλλους, όχι για τους μεταστάντες.
Άλλο είναι όμως αυτό και άλλο την στιγμή που ο άλλος έχει τελειώσει, που είναι στα χέρια άλλου Κριτή, να θέλουνε με απαγορεύσεις να επιβάλουν δευτερεύοντα πράγματα.

Δεν είναι λοιπόν καθόλου δογματικό το θέμα.
Το θέμα είναι ότι κάποιοι δεν θέλουν να καταλάβουν ότι βρίσκονται σε ένα άλλο κόσμο.
Ένα κόσμο που τους ξαναφέρνει μπροστά τους- με κάθε ενάργεια- την ανάγκη επιστροφής στο γνήσιο πνεύμα του Χριστού, που είναι βασικά ένα πνεύμα ελευθερίας και όχι εξουσίας.
Αντί γι αυτό, κάθονται σε μια γωνιά και στανικά κλωτσάνε τις πέτρες σαν τα κακομαθημένα παιδιά.
"Θα μας ακούτε, θα μας ακούτε , θα μας ακούτε" και χτυπάν τη γοθιά όπου βρουν.
Σε λίγο θα είναι μαζί τους, μόνο όσοι θέλουν να είναι στην γωνιά θυμωμένοι από τις αλλαγές. Αλλαγές, που αν πιστεύουν, θα κατανοούν ότι δεν μπορεί να είναι άσχετες με το θέλημα του Θεού.

Οι "αυτοδιαχειριζόμενοι χώροι" θα απαγορεύσουν την θρησκευτική έκφραση;

Ένας φίλος στο προ-προ-προηγούμενο πόστ, έκανε ένα σχόλιο που με έβαλε σε πολλές σκέψεις.
Και δεν ήταν μόνο αυτός.
Συνάντησα σε απόψεις επιφανών σχολιαστών (π.χ.Τάκης Φωτόπουλος στην Ελευθεροτυπία), απόψεις που φέρνουν την Εκκλησία ως το ακριβώς αντίθετο του Πανεπιστημίου. Και η αντίληψη «έξω κάθε εκδήλωση του Θρησκευτικού από τον χώρο της Παιδείας», καλύπτει σιωπηρά τις χουλιγκανικού τύπου επιθέσεις σε θρησκευτικά σύμβολα εντός των πανεπιστημιουπόλεων. Πριν προχωρήσω στις σκέψεις μου με αφορμή τα παραπάνω ας δηλώσω ότι προσωπικά είμαι υπέρμαχος της αποδέσμευσης της Εκκλησίας από τις κρατικές τελετουργίες, εντός και εκτός της εκπαίδευσης, πράγμα το οποίο πιστεύω ότι θα αφελήσει και την πολιτεία και την εκκλησία ως θεσμούς.Άλλο όμως είναι αυτό και άλλο η επιθετική διαχείρηση αυτής της ανάγκης που δεν εδράζεται σε μια φιλοσοφία πλουραλισμού, αλλά ξεκινά από ιδεολογική προκατάληψη. Ας το κάνω πιο λιανά: Από τη στιγμή που δίνεται η δυνατότητα εντός της πανεπιστημιακής κοινότητας να υπάρχουν κινηματογραφικές λέσχες, αθλητικοί όμιλοι, στέκια πολιτικών νεολαιών και ότι άλλο δίνει νόημα στην ζωή των μελών της, γιατί όταν από παλιότερες εποχές υπάρχουν ναοί, να μην αποδεχτούμε την ύπαρξη και της θρησκευτικής κοινότητας για όσους την θέλουν; (Και πάλι τονίζω όχι ως επίσημη πρόταση, αλλά απλά ως συνιστώσα υπο-κοινότητα.) Το ότι ο πανεπιστημιακός χώρος είναι το αντίθετο της εκκλησίας δεν στηρίζεται σε καμιά ιστορική πραγματικότητα. Ίσα- ίσα το Πανεπιστήμιο ξεκίνησε δίπλα στην Εκκλησία και στη Δύση μέσα από την Εκκλησία. Και για να το ανοίξω ακόμα περισσότερο: Άσχετα με τον σημερινό ισλαμικό φουνταμενταλισμό που έχει πολιτικά και όχι θρησκευτικά αίτια, το Βυζαντινό παράδειγμα της Ακαδημαϊκής οργάνωσης της γνώσης έφτασε στη Δύση, μέσω του Αραβικού Ισλάμ. Όλα αυτά βέβαια δεν αναιρούν το γεγονός ότι συχνά οι Εκκλησίες ως θεσμοί και στη Δύση και στην Ανατολή πολέμησαν τους φορείς της Γνώσης. Όμως τούτο είναι η μισή πραγματικότητα, γιατί από την άλλη πολλοί επιστήμονες και αγωνιστές για την ελευθερία της έρευνας και της σκέψης προήλθαν από τους κόλπους της Εκκλησίας. Στη σύγχρονη εποχή, οργανωμένες ομάδες στο εσωτερικό των Εκκλησιών (π.χ. «Θεολόγοι της Απελευθέρωσης») προώθησαν τη χειραφέτηση. Είναι αλήθεια όμως ότι στο τέλος οι διοικήσεις των Εκκλησιών ως φορείς της καθεστωτικής τάξης, ακύρωναν όσες προσπάθειες ξεπερνούσαν τα όρια αυτής της τάξης. Σήμερα φωτισμένοι θρησκευόμενοι άνθρωποι και στην Ανατολή και τη Δύση αγωνίζονται για να «ξεκαρφώσουν» τις Εκκλησίες από την καθεστωτική τάξη (που έτσι κι αλλιώς δεν τις πολυχρειάζεται πλέον) και να τις βοηθήσουν να συναντηθούν ελεύθερα και ισότιμα με τις «ανοιχτές» κοινωνίες. Σε αυτή τη προσπάθεια, φωνές που ζητούν την έξωση από παντού των Εκκλησιών, σαν να είναι το απόλυτο κοινωνικό κακό, κάνουν τεράστια ζημιά, γιατί συνεννώνουν όσους πιστούς αισθάνονται το εαυτό τους απόβλητο με την αυτή τους την ιδιότητα κάτω από την ασπίδα αντιδραστικών θρησκευτικών ηγεσιών. Και τι το όφελος; Ειδικά για ανθρώπους σαν τον Τ. Φωτόπουλο που πρεσβέυουν μεγαλύτερη αυτοδιοίκηση και ενεργοποίηση των πολιτών. Μήπως στους αυτοδιαχειριζόμενους χώρους δεν θα επιτρέπεται η ομαδική θρησκευτική έκφραση; Αυτό το ερώτημα απευθύνεται σε σας.