ΠΑΝΤΑ ΚΡΕΩΝ

Σήμερα είπα να ασχοληθώ με τους Κρέοντες, διότι βλέπω διαρκώς στην εμπειρία μου, πολιτική και κοινωνική να ευδοκιμούν τελευταία αυτές οι προσωπικότητες.
Και λέγοντας κανείς Κρέων, μπορεί να βάλει μαζί και τον Οιδίποδα, τον Οθέλο και όποια άλλη τραγική μορφή Εξουσίας, που η Δραματογραφία από τ’ αρχαία χρόνια φρόντισε να μας περιγράψει.
Όλοι αυτοί οι Ήρωες έχουν το εξής κοινό στοιχείο: Είναι ηττημένοι άνθρωποι.
Πρόσωπα έξυπνα και δυναμικά που ηττήθηκαν μέσα στην Εξουσία και δια της Εξουσίας.
Τι κι αν ο Οιδίποδας, έλυσε το περίφημο αίνιγμα της Σφίγγας. Είχε μπροστά του την τραγική αλήθεια και δεν μπορούσε να τη δει.
Όσοι προσπαθούσαν να τον συμβουλέψουν, ώστε να αποχωρήσει πιο ομαλά σε μια πιο γόνιμη μοναξιά –πάντα μια τέτοια ισχύς κρύβει πολλή μοναξιά, που άλλος την αντέχει κι άλλος όχι- ήταν εχθροί, έκαναν σκοτεινές συνομωσίες, ή ήταν απλά αφελείς.
Κι ο άλλος ο Κρέων, πεπεισμένος ότι η δική του λύση στο πρόβλημα της Πόλεως (να θανατώσει την Αντιγόνη) ήταν η μόνη δίκαιη και σωστή, δεν άκουγε ούτε τον Λαό, ούτε τους δικούς τους ανθρώπους (τον γιο του).
Μόνος, κατάμονος στην κρίση του. «Είμαι αυτός που αποφασίζει κι εγώ έτσι αποφάσισα..» σκεφτόταν.
Κι ο άλλος, έπρεπε να σκοτώσει πρώτα την γυναίκα του, για να αναφωνήσει:
«Αχ, έπρεπε να σε είχα ακούσει!»

Σε εκείνες τις εποχές, αν δεν ήθελαν να ακούν, σκότωναν. Βλέπετε δεν είχε έρθει ακόμα ο Γκέμπελς, για να μας μάθει την δύναμη της προπαγάνδας. Να μην μπορεί να γίνει διάλογος δηλαδή, φιμώνοντας ηθικά, όποιον πάει ν’ αρχίσει την κουβέντα.
«Κατηγορείτε, κατηγορείτε, κάτι πάντα θα μείνει», έλεγε ο γκαουλάϊτερ στους Ναζήδες.
Κι έτσι κάποια έσχατη, τραγική στιγμή άκουγαν.
Κι έλεγαν «Ήμουν τυφλός, στα μάτια, στ΄ αφτιά και στο μυαλό».
Κι έτσι διέσωζαν την υστεροφημία τους. Ότι ήταν δηλαδή, καλοί και δίκαιοι άρχοντες, που κάποιο ξαστόχημα του μυαλού τους νίκησε.
Γιατί αυτή είναι και η έννοια της αμαρτίας σε τέτοιες πράξεις, η αρχαιοελληνική, δηλαδή το ξαστόχημα του νου, που βέβαια μετά πρέπει να έχεις σθένος και προσωπική καλλιέργεια για να το αντέξεις.
Και οι άνθρωποι αυτοί ήταν τραγικοί και όχι κωμικοί ήρωες, γιατί είχαν τέτοια καλλιέργεια.
Οι κωμικοί ήταν κάτι δικτατορίσκοι του συρμού, που άφηναν απομνημονεύματα, όπου για όλα έφταιγαν οι άλλοι που δεν είχαν Ηθική (Χριστιανική ή άλλη), ή ήταν βλάκες που δεν μπορούσαν να καταλάβουν το μεγαλείο της στρατηγικής και τακτικής τους.
Και βέβαια όσα λέγανε δεν είχανε νόημα γιατί δεν ήταν άνθρωποι ούτε Ηθικοί, ούτε Πολιτικοί.
ΝΟΜΙΖΑΝ ότι ήταν Λέοντες, αλλά τελικά ούτε Κρέοντες κατόρθωσαν να υπάρξουν...

Το μετέωρον της πραγματικότητας

Στα σχόλια του ποο-προηγούμενου πόστ, υπήρξε κάτι από τον/την Vermint (http://www.amity.gr/) ,το οποίο θεωρώ ότι μπορεί να γίνει αφορμή για την συνέχιση της συζήτησης περί του "μετέωρου της εποχής μας"
Γράφει λοιπόν :
"Είμαστε μετέωροι λοιπόν, ανάμεσα σε όλα.
Μια διαλεκτική σχέση είναι η ζωή μας και ο πόνος μας, η αισιοδοξία και η αμφιβολία μας … και γιατί όχι ?
Δεν είναι ανθρώπινο αυτό κι αν όχι, τότε τι είναι ανθρώπινο ?
Το μόνο σίγουρο είναι πως, σιγουριά δεν υπάρχει.
Κι αυτό, αν το αποδεχτεί κανείς, έχει μια άγρια ομορφιά.
Η ακροβασία στο κενό είναι τέχνη.
Το να καταφέρνει κανείς να μένει μετέωρος χωρίς να κρατιέται από καμιά χειρολαβή-σιγουριά, ιδεολογία, θέση ή κατάσταση, σημαίνει πως δεν ακουμπά πάνω σε άλλους, δεν χρησιμοποιεί, δεν εκμεταλλεύεται, δεν προσκολλάται, δεν ποδοπατείται, δεν πέφτει και δε ρίχνει.
Σημαίνει πως διαχειρίζεται το βάρος της υπόστασής του και ελίσσεται, λαμβάνοντας υπόψιν, τόσο το τυχαίο, όσο και την εσωτερική του δύναμη και αλήθεια.
Τα πάντα ρει δεν έλεγε ο Ηράκλειτος ?… Τα πάντα διαφοροποιούνται… οι καταστάσεις, τα αισθήματα, οι χαρακτήρες, όλα μπορούν ν’ αλλάξουν και αλλάζουν, ανά πάσα στιγμή. Τίποτα δεν είναι απόλυτο… οι έννοιες έχουν πολλαπλή σημασία κι επιδέχονται διαφορετικές ερμηνείες, για να στηρίζουν και να αναιρούν ταυτόχρονα, αυτή τη διαλεκτική σχέση μας με τα πράγματα και το χρόνο, με το μέσα και το έξω, με το μέρος και το όλον κπλ…
Η κατακλείδα του αρχικού κειμένου, είναι μια διαπίστωση που συνάγεται από ποιους παράγοντες και ποια στοιχεία, όμως ?
Αν ήταν πάντα έτσι, τότε γιατί σήμερα ισχυριζόμαστε πως είναι δυσκολότερα τα πράγματα ? Μήπως γιατί, λόγο κεκτημένης ταχύτητας των πραγμάτων και ολοένα αυξανόμενης απόστασής μας από αυτά, δεν διακρίνουμε πια τις αλλαγές ?
Το οξύμωρο, αλλά και ενδιαφέρον της υπόθεσης είναι πως, όταν όλα μα όλα αλλάζουν, είναι αδύνατον εκ των πραγμάτων, να παρακολουθήσει ο ανθρώπινος νους αυτήν την αλλαγή κι έτσι, είναι σαν να μην αλλάζει στην ουσία, τίποτα. Έχετε σταθεί φαντάζομαι, απέναντι σ’ έναν ανεμιστήρα που κινείται με μεγάλη ταχύτητα. Οι έλικές του δεν φαίνονται καν… μπορεί να δει κανείς πίσω από αυτούς ή άλλες φορές, δημιουργούν ένα σχήμα κυκλικό, που μοιάζει συμπαγές και ακίνητο. Μόνο όταν ελαττώνεται η ταχύτητα ή έρθουμε πιο κοντά τους, μπορούμε να διακρίνουμε καθαρά την περιστροφή… την εναλλαγή των καταστάσεων, κατ’ επέκτασιν. "

Πάρα πολύ καλό κείμενο, που ηθικά βλέπει με θετικό και αισιοδόδοξο τρόπο "το μετέωρον της πραγματικότητά μας" και μπορώ να πω ότι προσωπικά μου έδωσε μια πρώτη απάντηση στο εσωτερικό μου ερώτημα.

Μια μόνο παρατήρηση: Κοινωνικά και Φιλοσοφικά ο άνθρωπος για να έχει την ισορροπία του στο κενό, ή να πορευτεί στην Ιστορία του, κατόρθωνε να κατασκευάζει Θέσεις,
οι οποίες αν και δεν αντανακλούσαν την απόλυτη αλήθεια (όπως στιγμές- στιγμές ίσως πίστευε), τον βοηθούσαν να κάνει "μεγάλες διηγήσεις" και να αποπειράται μεγάλα βήματα στην πολιτισμική του εξέλιξη.

Σήμερα ενώ συνεχώς δημιουργούμε κατά εκατοντάδες ίσως τα αναλυτικά εργαλεία, δεν φαίνεται να μπορούμε να κατασκευάσουμε νέεες κοινωνικά αξιόπιστες "μεγάλες διηγήσεις".(Με την έννοια ότι μπορούν να "συναρπάσουν" μεγάλες κοινωνικές ομάδες).
Ίσως να' ναι καλό αυτό.
Δίοτι οι "μεγάλες διηγήσεις" συνήθως κατέληγαν σε αιμάτινες πορείες "δια πυρός και σιδήρου".
Ίσως πάλι όχι.
Ίσως να' ναι προσωρινό. (Μπορεί να ζούμε το τέλος μιας καινούργιας "Μπέλ Επόκ"..).

Θα δούμε ..

Πάντως ο μεγάλος Κοινωνιολόγος Εντγκάρ Μορέν, γράφει στο τέλος της "Κοινωνιολγίας" του( εκδ. " Εικοστού Πρώτου" 1998, μτφρ Δ. Δημουλάς, σ. 551):
" Αντί μιας γόνιμης σύνθεσης ανάμσεσα στην τάξη και την αταξία, κάτι που θα έπρεπε να είναι η πρόοδος, βλέπουμε να διαγράφεται η παράθεση μιας αυστηρής τάξης (που εξασφαλίζεται από αδιάλλακτους μηχανισμούς) και μιας μη δημιουργικής αταξίας (στην οποία θα διαλυθούν οι "πολιτισμένοι" κανόνες).
Αυτή η υπόθεση είναι βεβαίως η πιθανότερη.
Αλλά όλες οι μεγάλες αλλαγές, όλες οι μεγάλες πρόοδοι στη ζωή, όπως και στην ιστορία του ανθρώπου, υπήρξαν θρίαμβοι του απίθανου."

Ανάσταση με βαρελότα και Θάνατος

Αφήνω το θέμα του "Μετεωρισμού" για ένα επόμενο κειμενάκι.

Ίσως τότε κάνω αρχή από την Διαλεκτική και το "πυρ το αείζωο", μια και έτσι όπως μερικές φορές το κατανοώ, ο μετεωρισμός μπορεί να 'ναι και μια δυσλειτουργική Διαλεκτική (που δεν γεννά).

Σήμερα θα πω κάτι άλλο, ίσως πιο μερικό και επικαιρικό.

Συχνά έχω υπερασπιστεί σε παρέες τα βαρελότα της Ανάστασης.

Πιστεύω (κι όχι μόνος μου ίσως) ότι υπάρχουν καημοί που δεν μπορούν να εγκλωβιστούν στον λόγο, που δεν τους φτάνει ούτε η μουσική, ούτε ακόμα και ο χορός για να εκφραστούν.

"Αχ ψεύτη και άδικε ντουνιά, π' άναψες τον καημό μου, είσαι μικρός και δεν χωράς τον αναστεναγμό μου", λέει και ο ποιητής...

Ένας τέτοιος καημός είναι και της θνητότητας.

Και μάλιστα μια θνητότητα που δεν ταυτίζεται απόλυτα με τον φυσικό θάνατο, αλλά την βιώνουμε συχνά στα ατομικά και τα κοινωνικά μας γεγονότα...

Ε, για να μην τα πολυλογώ, πιστεύει κανείς ή δεν πιστεύει στην Ανάσταση του Χριστού, βιώνοντας αυτό το μήνυμα μέσα στον άμεσο περίγυρό του, σπρώχνεται να το εκφράσει με ένα εκρηκτικό τρόπο.

Με έναν τρόπο συμβολικά κοσμογονικό, σαν την ηφαιστειακή έκρηξη!

(Κάτι ανάλογο σε ένα γεγονός πάλι νίκης επί του θανάτου, του γάμου δηλαδή από όπου γεννιέται ζωή, είναι και οι μπαλωθιές στην Κρήτη..)

Συχνά άκουγα για κάποιους απρόσκετους που τραυματίζονταν κι άλλους που έχαναν τη ζωή τους.

Το έριχνα στον καταναλωτισμό, στην επιδειξιομανία, στον γιγαντισμό που έχει φθείρει τα έθιμα και έχουμε χάσει τον μπούσολα.

Φέτος, όμως το κακό χτύπησε ανάμεσα ανθρώπους, όχι συγγενείς, όχι φίλους, απλά που τους είχα γνωρίσει, βιωτικά γνωστούς ας πούμε..

Και στεναχωρήθηκα πολύ.

Το λοιπόν λέω τώρα:

Αφού ξεστράτισε το πνεύμα του εθίμου,

να πέφτει βαρύς ο πέλεκυς του νόμου.

Που έτσι κι αλλιώς είναι συμβολικός.

Ο μετεωρισμός της εποχής μας…

Τις μέρες αυτές ηρέμησα
από πράξεις, από σκέψεις και από γεγονότα...


Όταν λοιπόν ησύχασα από τα τρέχοντα κάτι ήρθε και μου κάθισε στο μυαλό:
Πόσο μετέωροι αισθανόμαστε ο σημερινοί άνθρωποι, σε αυτόν τον κόσμο που αλλάζει τόσο γρήγορα και συνεχώς βάζει νέα δεδομένα στα υπολογιστικά του συστήματα.

Μετέωροι ανάμεσα στη λογική και τα συναισθήματα,
ανάμεσα στο γνώριμο και τη φαντασία,
ανάμεσα στην ελευθερία και την ανάγκη,
ανάμεσα στην αγάπη και την κυριαρχία
ήμασταν πάντα.

Τώρα όμως τα πράγματα έγιναν πολύ δυσκολότερα

Εσείς τι λέτε;

" Άφησε με να έρθω μαζί σου. ..."

Έρχεται Ανάσταση και επειδή όλα αυτά τα "αγιωτικά" -που θέλοντας και μη μας ακουμπάνε- δεν έχουν νόημα δίχως την Αγάπη..
Το ξέρω είναι μεγάλη λέξη και πολλές φορές παρεξηγημένη, είτε θετικά, είτε αρνητικά...
Λοιπόν βάλτε επεξήγηση:
Πλησίασμα
Εννοποιητική Δύναμη
ή απλώς:

μαζί

Γι' αυτό το "μαζί" έχουν ειπωθεί περισσότερα από πολλούς άλλους, πιότερο δοκιμασμένους από μένα στο αμόνι της ζωής...
Με τις ευχές μου για πραγματική Ανάσταση (κι όσο βαστάξει) σας δωρίζω το παρακάτω απόσπασμα από κάτι πολύ αγαπημένο.


" H Σονάτα του Σεληνόφωτος

Γιάννης Ρίτσος

Το ξέρω πως καθένας μοναχός πορεύεται στον έρωτα,
μοναχός στη δόξα και στο θάνατο.
Το ξέρω. Το δοκίμασα. Δεν ωφελεί.
Άφησε με να έρθω μαζί σου....

Τούτο το σπίτι στοίχειωσε, με διώχνει θέλω να πω έχει παλιώσει
πολύ, τα καρφιά ξεκολλάνε,
τα κάδρα ρίχνονται σα να βουτάνε στο κενό,
οι σουβάδες πέφτουν αθόρυβα
όπως πέφτει το καπέλο του πεθαμένου
απ' την κρεμάστρα στο σκοτεινό διάδρομο
όπως πέφτει το μάλλινο τριμμένο γάντι της σιωπής
απ' τα γόνατά της
ή όπως πέφτει μιά λουρίδα φεγγάρι στην παλιά,
ξεκοιλιασμένη πολυθρόνα.

........

Το ξέρω η ώρα είναι πια περασμένη. Άφησέ με,
γιατί τόσα χρόνια, μέρες και νύχτες και πορφυρά μεσημέρια,
έμεινα μόνη, ανένδοτη, μόνη και πάναγνη,
ακόμη στη συζυγική μου κλίνη πάναγνη και μόνη,
γράφοντας ένδοξους στίχους στα γόνατα του Θεού,
στίχους που, σε διαβεβαιώ, θα μένουνε
σα λαξευμένοι σε άμεμπτο μάρμαρο
πέρα απ' τη ζωή μου και τη ζωή σου,
πέρα πολύ. Δε φτάνει.
Άφησε με να έρθω μαζί σου. "