ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ | ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΠΟΓΙΟΠΟΥΛΟΣ (boyio@enet.gr) ΦΩΤΟΓΡΑΦΗΣΗ | ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΘΕΟΔΟΣΗΣ (dimtheoph@yahoo.gr)
Υπήρξε υπέρμαχος της πολιτικής του ΔΝΤ - ώσπου το γνώρισε καλύτερα, από πρώτο χέρι, όταν βρέθηκε, παρακολουθώντας τις μεθόδους του, σε χώρες όπου αυτό κλήθηκε να τις «σώσει». Ο αμερικανός οικονομολόγος Μαρκ Γουάισμπροτ μιλάει τη γλώσσα των αριθμών - και λέει πως (και) στην περίπτωση της Ελλάδας αυτοί δεν βγαίνουν. Η χώρα, αργά ή γρήγορα, θα χρεοκοπήσει με «χορηγό» το ΔΝΤ. Υπάρχει ακόμα σωτηρία; Στη γλώσσα του Γουάισμπροτ λέγεται «μηδενικό επιτόκιο δανεισμού», «αναδιαπραγμάτευση» ή «άρνηση του χρέους», ακόμα και «έξοδος από το ευρώ». Στη δική μας, «ανυπακοή» και «ξεσηκωμός».
Ενώ η Ελλάδα βρίσκεται σε τεράστια κρίση, πρέπει να διαχειριστεί και και μία πληροφοριακή... υπερχρέωση. Και εκτός από τις δημόσια διατυπωμένες απόψεις, υπάρχει μια μεγάλη ροή άτυπης πληροφόρησης, που (αν και συχνά είναι σωστή) πολλές φορές είναι από άχρηστη έως ύποπτη. Ενα από τα e-mails που κυκλοφόρησαν τελευταία από υπολογιστή σε υπολογιστή περιέχει μια εξτρεμιστική δήθεν συνέντευξη του δρα Μαρκ Γουάισμπροτ, γνωστού αμερικανού οικονομολόγου, όπου υποτίθεται ότι δίνει συμβουλές για παραλυτικές γενικές απεργίες στην Ελλάδα, προσαγωγή ακόμη και με τη χρήση βίας των φοροφυγάδων και των δύο πρώην κυβερνήσεων σε δίκη, με δεδομένη την ισόβια φυλάκιση, και άλλα τέτοια.
Ο δρ Γουάισμπροτ έχει μελετήσει τις οικονομικές κρίσεις κρατών την τελευταία 20ετία σε όλα τα πλάτη και τα μήκη της Γης, από την Ασία ώς τη Λατ. Αμερική· πολλές φορές βρέθηκε επί τόπου, ερεύνησε αλλά και διαφώνησε με τις λύσεις που επέβαλε το ΔΝΤ. Συνεχίζει να διαφωνεί και στη δική μας περίπτωση· όμως, οι απόψεις του δεν είναι τόσο εξτρίμ όσο το κατασκευασμένο e-mail.
Επειδή το πώς θα αντιμετωπίσουμε την κρίση ως λαός είναι πολύ σημαντικό για να το αφήσουμε σε αλυσιδωτά ψέματα, από όπου κι αν προέρχονται, αναζητήσαμε τον δρα Γουάισμπροτ. Διέψευσε κατηγορηματικά όσα του χρεώνονται μέσω του διαδικτύου, μα είχε πολλά άλλα ενδιαφέροντα να πει.
Είπατε πράγματα, όπως το «να καθίσουν στο εδώλιο οι δύο προηγούμενες κυβερνήσεις της Ελλάδας με τελικό σκοπό την ισόβια φυλάκισή τους»; «Οχι. Ποτέ. Ούτε έχω δώσει άλλη συνέντευξη για το θέμα της Ελλάδας».
Εχετε βρεθεί στην Αργεντινή και σε άλλες χώρες στην περίοδο της κρίσης τους. Αυτές οι εμπειρίες σάς άλλαξαν τις ιδέες σας για την πολιτική και την οικονομία; Είστε εναντίον του ΔΝΤ; «Η Αργεντινή άλλαξε τις απόψεις μου, γιατί απέδειξε πως μια χώρα με μεσαίο κατά κεφαλήν εισόδημα, χωρίς καμία εξωτερική βοήθεια, βυθισμένη στη χειρότερη οικονομική και δημοσιονομική κρίση, μπορεί να αρνηθεί τους όρους του ΔΝΤ και να κάνει πολύ καλά. Μετά την άρνηση του χρέους της και την εγκατάλειψη της "καρφωμένης" ισοτιμίας με το δολάριο, η οικονομία συρρικνώθηκε προσωρινά. Μετά άρχισε η μεγάλη ανάπτυξη. Δεν είμαι εναντίον του ΔΝΤ. Είμαι απλώς εναντίον κάθε κακής οικονομικής πολιτικής».
Μπορείτε να μας δώσετε μερικά παραδείγματα από τα αποτελέσματα της ανάμειξης του ΔΝΤ στην Αργεντινή και σε άλλες χώρες; «Οι επεμβάσεις του ΔΝΤ στην Αργεντινή, στην ασιατική κρίση στα τέλη του '90, στη Ρωσία στις αρχές του '90 και αλλού ήταν όλες καταστροφικές. Για παράδειγμα, στην Ινδονησία η εξαιρετικά σφιχτή δημοσιονομική πολιτική σταμάτησε τις επιδοτήσεις σε τρόφιμα και ενέργεια, πράγμα που προκάλεσε εκτεταμένες ταραχές και τελικά αποσύρθηκε. Στην ίδια χώρα το ΔΝΤ επέβαλε το κλείσιμο 16 τραπεζών, πιστεύοντας ότι αυτό θα αποκαθιστούσε την εμπιστοσύνη στο τραπεζικό σύστημα. Στην πραγματικότητα, δημιούργησε πανικό αναλήψεων στους καταθέτες των υπόλοιπων τραπεζών, αποσταθεροποιώντας ακόμα περισσότερο το οικονομικό σύστημα».
Υπάρχει κάποια σκηνή που δεν θα ξεχάσετε από την Αργεντινή; «Στη χώρα η οποία -πριν από την κατάρρευση που έγινε με χορηγό το ΔΝΤ τη δεκαετία του '90- είχε ένα από τα υψηλότερα επίπεδα διαβίωσης στη Λατινική Αμερική, επισκέφθηκα τη γειτονιά Ματάνζας στα προάστια του Μπουένος Αϊρες. Ενας γιατρός μού έδειξε νερό σε τάφρους αποχέτευσης και μου είπε ότι πολλά παιδιά γεμίζουν παράσιτα απ' αυτό το νερό...»
Δεν χρειάζεται ο κόσμος ένα διεθνές όργανο για να απαλύνει τις αντιθέσεις του οικονομικού συστήματος; «Αυτό είναι ένα διαφορετικό ζήτημα. Από τότε που έγινε η κατάρρευση του Bretton Woods (σ.σ.: νομισματική συμφωνία του 1944 που δημιούργησε το ΔΝΤ, αλλά ακυρώθηκε στην πράξη το 1971 με τη μονομερή κατάργηση από τις ΗΠΑ του κανόνα του χρυσού), το ΔΝΤ δεν έχει πραγματικά παίξει το ρόλο που παίζουν οι κεντρικές τράπεζες σε εθνικό επίπεδο, δηλαδή του δανειστή τελευταίου καταφυγίου. Θα ήταν καλό να έχουμε έναν τέτοιο οργανισμό, αλλά θα έπρεπε μάλλον να είναι μερικοί περιφερειακοί οργανισμοί, επειδή το επίπεδο διεθνούς συνεργασίας για μια παγκόσμια κεντρική τράπεζα δεν υπάρχει ακόμη. Για τις χώρες χαμηλού και μεσαίου κατά κεφαλήν εισοδήματος το κύριο πρόβλημα είναι ότι το ΔΝΤ ελέγχεται από το υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ, με μια μικρή συμμετοχή της Ευρώπης, και έτσι συχνά δρα εναντίον των συμφερόντων των δανειζόμενων χωρών».
Γιατί η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δεν έπαιξε αυτόν το ρόλο στην περίπτωση της Ελλάδας; «Διότι είναι πολύ συντηρητική. Λίγο δεξιότερη από την αμερικανική Federar Reserve (σ.σ.: κεντρική τράπεζα) του Μπερνάνκε ή του Γκρίνσπαν. Ετσι, ανησυχούν πε- ρισσότερο για τον πληθωρισμό - που το ΔΝΤ προβλέπει στο 1,1% για το 2010 στην Ευρώπη (σ.σ.: δηλαδή, είναι χαμηλός), αντί για τις χώρες που πέφτουν σε ύφεση. Αυτό δεν έχει λογική από οικονομική σκοπιά».
Πιστεύετε ότι τα μέτρα που αποφασίστηκαν για την Ελλάδα θα λύσουν το πρόβλημα; «Θα έλεγα όχι. Προσέξτε ότι ο υπουργός Οικονομικών επαναπροσδιόρισε προς τα κάτω τις προβλέψεις για την πορεία του ελληνικού ΑΕΠ: από -2% σε -4% για το 2010. Μπορεί να χαμηλώσουν ξανά σύντομα, όταν οι πολιτικές υλοποιηθούν. Στη Λετονία το ΔΝΤ προέβλεψε ανάπτυξη -5% για το 2009 και κατέληξε σε -18%!
»Επίσης, προβλέπεται ένα χρέος ίσο με το 149% του ΑΕΠ το 2013 μ' αυτά τα μέτρα. Εκτός εάν το μεγαλύτερο μέρος του χρέους μεταφερθεί σε εξαιρετικά χαμηλά επιτόκια, κάτι για το οποίο κανείς δεν μιλάει, αυτό δεν είναι ανεκτό και απλώς μεταθέτει την αναπόφευκτη αναδιάρθρωση του χρέους στο μέλλον. Το βάρος του χρέους γίνεται μεγαλύτερο καθώς η οικονομία συρρικνώνεται».
Υπάρχει κάποια άλλη επιλογή που μπορεί να γίνει τώρα; «Υπάρχουν πολλές επιλογές, αλλά όλες συνεπάγονται σκληρότερη γραμμή απέναντι στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το ΔΝΤ και την ΕΚΤ και άρνηση αποδοχής των προταθέντων όρων. Εάν θέλουν να δανείσουν με επιτόκιο κοντά στο μηδέν και να καταργήσουν τους προκυκλικούς όρους (σ.σ.: π.χ., αύξηση φόρων, μείωση δημόσιων επενδύσεων, μείωση μισθών κ.λπ.), τότε μια ανεκτή συμφωνία είναι πιθανή. Αλλες επιλογές περιέχουν αναγκαστική αναδιάρθρωση του χρέους ή αποχώρηση από το ευρώ. Ή και τα δύο μαζί. Αυτά επίσης θα σήμαιναν κόστος για την ελληνική οικονομία, αλλά θα ήταν μικρότερο και θα είχε μικρότερη διάρκεια από αυτήν τη χωρίς ορατό τέλος ύφεση, στην οποία με τις σημερινές συμφωνίες έχει δεσμευτεί η κυβέρνηση».
Να βγούμε από το ευρώ είναι ένα θέμα που δεν συζητούν τα μεγάλα ελληνικά κόμματα. Αν πρέπει τελικά να το κάνουμε, ποιες θα είναι οι επιπτώσεις στον ελληνικό λαό; «Η Αργεντινή εγκατέλειψε τη σύνδεση του νομίσματός της με το δολάριο και αθέτησε το εξωτερικό δημόσιο χρέος τον Δεκέμβριο 2001-Ιανουάριο 2002. Η οικονομία συρρικνώθηκε μόνο κατά 25%. Επειτα άρχισε μια ρωμαλέα οικονομική ανάπτυξη κατά 63% στα επόμενα έξι χρόνια.
»Αν ήμουν στο ελληνικό υπουργείο Οικονομικών θα μιλούσα με τους ανθρώπους της Αργεντινής που οργάνωσαν τη μετάβαση. Δεν είχαν προσχεδιάσει την υποτίμηση ή την αθέτηση του χρέους· έτσι, ήταν πολύ περισσότερο χαοτικό απ' όσο αναμενόταν. Η Ελλάδα θα μπορούσε σχεδόν σίγουρα να τα καταφέρει καλύτερα. Οι Αργεντινοί τα κατάφεραν εξαιρετικά και χωρίς καμία βοήθεια από το εξωτερικό. Στην πραγματικότητα είχαν αρνητική βοήθεια, καθώς το ΔΝΤ και οι σύμμαχοι οργανισμοί του πήραν από τη χώρα το 2002 ένα καθαρό 4% του ΑΕΠ, την ίδια ώρα που αυτή αγωνιζόταν να συνέλθει και να ανασυγκροτήσει το κατεστραμμένο τραπεζικό της σύστημα. Το ΔΝΤ και η Ε.Ε. υπόσχονται χρόνια ύφεσης αν τα προγράμματά τους δουλέψουν καλά».
Πιστεύετε ότι η Ελλάδα θα μπορούσε να είχε αποφύγει το ΔΝΤ; Τα επιτόκια δανεισμού της βρέθηκαν πολύ υψηλά - δεν είχε νόημα να δανείζεται από την αγορά πλέον. «Ο τρόπος που είχε η Ελλάδα να αποφύγει το ΔΝΤ -και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, που είναι το ίδιο πράγμα σ' αυτήν την περίσταση, επειδή η Επιτροπή συναποφασίζει με το ΔΝΤ- θα ήταν η αναδιάρθρωση του χρέους της. Και η έξοδος από το ευρώ, αν χρειαζόταν. Ισως είναι καλύτερα να βγει από το ευρώ σε κάθε περίπτωση, εάν η εναλλακτική κατάσταση είναι μια αόριστη περίοδος οικονομικής στενότητας και στασιμότητας, όπως φαίνεται να είναι τώρα».
Ηταν το χρέος η αιτία της κρίσης ή διαβλέπετε κάτι άλλο; «Οχι, το χρέος είναι δευτερεύον αίτιο. Το χρέος θα ήταν διαχειρίσιμο αν δεν υπήρχε η παγκόσμια οικονομική κρίση και η ύφεση του 2008 -2009. Αν η Ελλάδα είχε μια κανονική ανάπτυξη, το χρέος δεν θα ήταν πρόβλημα».
Υπάρχουν αναλυτές που προσπαθούν να μας πείσουν ότι το ΔΝΤ σήμερα δεν είναι σαν εκείνο της κρίσης στην Αργεντινή. Τώρα είναι ένας σοσιαλιστής, ο Ντομινίκ Στρος-Καν, στην προεδρία... «Το ΔΝΤ είχε κάποιες μικρές ουσιώδεις αλλαγές με τον Στρος-Καν, αλλά οι περισσότερες αφορούσαν τη διεύρυνση του διαλόγου, παρά αλλαγές πολιτικής. Το σημείο-κλειδί για την Ελλάδα είναι ότι συνεχίζουν να υποστηρίζουν πολιτικές που θα μεγαλώσουν την ύφεση στην Ελλάδα, με τη θεωρία ότι τα πράγματα θα πάνε τελικά καλύτερα. Καμία χώρα δεν πρέπει να δέχεται τέτοιους όρους».
Πολλοί στην Ελλάδα αναρωτιούνται αν ήταν μια σειρά λανθασμένων επιλογών των κυβερνήσεών μας ή ήταν προσχεδιασμένο από κάποιους κύκλους αυτό που μας έφερε σ' αυτό το χάλι. «Υπήρχαν κακές επιλογές, αλλά κυρίως ήταν εξωτερικά γεγονότα όχι προσχεδιασμένα».
Λένε ότι δεν είμαστε αρκετά ανταγωνιστικοί... Και κόβουν μισθούς και συντάξεις. Είναι ο μόνος τρόπος ή υπάρχει εναλλακτικός; «Αυτά τα μέτρα μοιάζουν με τη μεσαιωνική ιατρική πρακτική της αφαίμαξης. Θα μπορούσαν η ΕΚΤ και η Επιτροπή να ακολουθήσουν επεκτατική λύση, π.χ. δίνοντας στην Ελλάδα τα δάνεια που χρειάζεται χωρίς δημοσιονομική σύσφιγξη, ώσπου να τελειώσει η ύφεση. Αυτό θα ήταν το λογικό, αλλά είναι εντελώς απίθανο να το κάνουν. Θα μπορούσαν να δανείσουν χρήματα με μηδενικό επιτόκιο - πράγμα που δεν είναι δώρο, γιατί αυξάνει την πιθανότητα αποπληρωμής. Στην πραγματικότητα, η ιδέα να δανείσουν την Ελλάδα με επιτόκιο έως 5% είναι παράλογη. Αυτό εγγυάται εν πολλοίς μια αθέτηση σε μελλοντικό χρόνο. Θα μπορούσαν να επιτρέψουν στην Ελλάδα να χρησιμοποιήσει αυτό το χρήμα, και ακόμα περισσότερο χρήμα από την ΕΚΤ, ώστε να διεγείρει την οικονομία της και να αναπτύξει μια διέξοδο στο πρόβλημα του χρέους, αντί να προσπαθούν να συρρικνώσουν τη διέξοδό της.
»Ο μετασχηματισμός ή η αναδιάταξη του χρέους είναι μια άλλη πιθανότητα. Αν το χρέος μετατραπεί σε μακράς διάρκειας με χαμηλά επιτόκια και χωρίς πολλές άμεσες πληρωμές, η Ελλάδα θα μπορούσε να βρει διέξοδο. Αλλά αυτό πρέπει να γίνει χωρίς προκυκλικούς όρους. Φυσικά, αν η Ελλάδα βγει από το ευρώ, θα μπορεί να διαχειρίζεται το νόμισμά της για να το διατηρήσει σε ένα ανταγωνιστικό επίπεδο. Διότι το πρώτο πρόβλημα με το ευρώ είναι ότι είναι υπερτιμημένο νόμισμα για τη χώρα σας. Βγαίνοντας από το ευρώ μπορείτε να ακολουθήσετε επεκτατική νομισματική και δημοσιονομική πολιτική, όπως έχουν κάνει ως απάντηση στην ύφεση οι περισσότερες χώρες του κόσμου».
Υπάρχει μια τεράστια ποσότητα ελληνικού χρήματος σε φορολογικούς παραδείσους και οφ σορ εταιρείες που αυξήθηκε τώρα με την κρίση. Πιστεύετε ότι υπάρ- χει τρόπος να κλείσει αυτή η διεθνής μαύρη τρύπα; «Ναι, μπορεί να γίνει, τουλάχιστον εν μέρει, εάν υπάρχει θέληση από το υπουργείο Οικονομίας και τις ρυθμιστικές αρχές των τραπεζών».
Ο ελληνικός λαός τι πρέπει να κάνει; Να αποδεχθεί τα μέτρα που μας επέβαλαν η Επιτροπή και το ΔΝΤ ή... τι; «Νομίζω ότι πρέπει να αρνηθεί τους όρους που κάνουν την οικονομία χειρότερη στο άμεσο μέλλον. Οι δεκάδες χιλιάδες που διαδηλώνουν στους δρόμους έχουν δίκιο και οι οικονομολόγοι της Ε.Ε. άδικο. Δεν μπορείς να κλείνεις το δρόμο της εξόδου από την ύφεση· πρέπει να τον ανοίξεις, όπως κάνουν οι ΗΠΑ».
Ποιο είναι το χειρότερο σενάριο από εδώ και πέρα; «Προβλέπουν ήδη ύφεση για φέτος, αλλά -αν η Ελλάδα ακολουθήσει τα μέτρα- θα είναι ακόμα χειρότερη από τις προβλέψεις. Αυτό θα συνεχιστεί για χρόνια, με μια πολύ αργή ανάκαμψη που θα επιφέρει υψηλή ανεργία για περισσότερα χρόνια, ακόμα και έπειτα από την επιστροφή της οικονομίας σε ανοδική κατάσταση. Η χώρα θα εξαρτάται αποκλειστικά από την εξωτερική ζήτηση για να σωθεί».
Πώς βλέπετε το ρόλο της Γερμανίας σ' αυτήν την υπόθεση; «Είναι πολύ σημαντικός. Είναι μία από τις πιο ισχυρές χώρες της Ε.Ε. αυτήν τη στιγμή και είναι στην άκρα Δεξιά σ' αυτά τα θέματα, επιμένοντας σε προκυκλικές πολιτικές που εντείνουν την ύφεση στις ασθενέστερες ευρωπαϊκές οικονομίες».
Τι πιστεύετε για τον νέο μηχανισμό στήριξης του ευρώ; «Δεν βλέπω πώς θα λύσει το πρόβλημα. Τα δάνεια θα είναι διαθέσιμα μόνο σε χώρες που θα ακολουθούν προκυκλικές πολιτικές που χειροτερεύουν την ύφεση. Αυτό θα κάνει τα πράγματα χειρότερα για την Ελλάδα, την Πορτογαλία, την Ισπανία και κάθε άλλη χώρα που μπορεί να χρειαστεί αυτά τα δάνεια».
Ποιος είναι ο Μαρκ Γουάισμπροτ
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ | ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΠΟΓΙΟΠΟΥΛΟΣ (boyio@enet.gr) ΦΩΤΟΓΡΑΦΗΣΗ | ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΘΕΟΔΟΣΗΣ (dimtheoph@yahoo.gr)
* Είναι οικονομολόγος, διευθυντής του Κέντρου για Οικονομική και Πολιτική Ερευνα (Center for Economic and Policy Research) της Ουάσινγκτον, ενός ανεξάρτητου, μη κυβερνητικού οργανισμού, στο επιστημονικό συμβούλιο του οποίου συμμετέχουν διάσημοι οικονομολόγοι - όπως οι βραβευμένοι με Νόμπελ Τζόζεφ Στίγκλιτζ και Ρόμπερτ Σόλοου και ο καθηγητής του Χάρβαρντ Ρίτσαρντ Φρίντμαν.
* Εχει διδακτορικό από το Πανεπιστήμιο του Μίτσιγκαν και έχει δημοσιεύσει πολλές ερευνητικές εργασίες, κυρίως για τη Λατινική Αμερική και τη διεθνή οικονομική πολιτική.
* Εχει εργαστεί σε πολλές χώρες που δέχτηκαν βοήθεια από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και -ενώ αρχικά συμφωνούσε με την πολιτική του- έγινε ένας από τους πιο γνωστούς επικριτές του.
* Αρθρογραφεί συχνά σε μεγάλες εφημερίδες («New York Times», «Guardian» και στη μεγαλύτερη εφημερίδα της Βραζιλίας, τη «Folha de Sao Paulo») κι έχει γράψει το βιβλίο «Κοινωνική ασφάλιση: Η κάλπικη κρίση» (University of Chicago Press, 2000).
* Είναι πρόεδρος του Just Foreign Policy (Δίκαιη Εξωτερική Πολιτική), μιας ειρηνιστικής ΜΚΟ, που υποστηρίζει την απόσυρση των αμερικανικών δυνάμεων από το Ιράκ και το Αφγανιστάν και τη διπλωματία ως σταθερή λύση.
9 οικονομολόγοι συνιστούν: «Χρεοκοπήστε για να σωθείτε»
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ | ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΠΟΓΙΟΠΟΥΛΟΣ (boyio@enet.gr) ΦΩΤΟΓΡΑΦΗΣΗ | ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΘΕΟΔΟΣΗΣ (dimtheoph@yahoo.gr)
Ο Γουάισμπροτ δεν είναι ο μόνος. Πολλοί συνάδελφοί του «εκπέμπουν» στο ίδιο περί- που μήκος κύματος. Από τους νεοκεϊνσιανούς, όπως ο Π. Κρούγκμαν, που πιστεύουν ότι μια χώρα χωρίς έλεγχο του νομίσματός της είναι καταδικασμένη σε μια κρίση σαν αυτή, έως τους «απαισιόδοξους» φιλελεύθερους, όπως ο Ν. Ρουμπινί, που πιστεύουν ότι όλο το παγκόσμιο οικοδόμημα κινδυνεύει από τον υπερδανεισμό.
01. Nouriel Roubini Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης
Είπε ότι «η Ελλάδα έχει σχεδόν πτωχεύσει» και ότι πρέπει να επιμηκύνει το χρέος για να κερδίσει χρόνο για την αποπληρωμή του. Δεν βρίσκει αποτελεσματικό το πρόγραμμα διάσωσης και το επικρίνει επειδή δεν περιλαμβάνει έναν μηχανισμό εμπλοκής του ιδιωτικού τομέα - και ειδικά των γερμανικών και γαλλικών τραπεζών που κατέχουν μεγάλο μερίδιο του ελληνικού χρέους. Πιστεύει ότι είναι αδύνατο να μειωθεί το έλλειμμα από 13% σε 3%. Δεν αποκλείει την εθελοντική έξοδο από το ευρώ όχι μόνο της Ελλάδας, αλλά όλων των χωρών με «δυσκίνητες οικονομίες». Μια πιθανή λύση θα ήταν υποτίμηση του ευρώ.
02. Wolfgang Munchau
Σχολιαστής των «Financial Times»
Πιστεύει ότι το πρόγραμμα διάσωσης δεν μπορεί να αποτρέψει τη χρεοκοπία. Η Ελλάδα δεν θα τα βγάλει πέρα χωρίς τη διαγραφή κάποιων χρεών. Θα εξαναγκαστεί είτε να κάνει αναδιάρθρωση του χρέους είτε να χρεοκοπήσει. Θεωρεί ότι η κατάσταση είναι επικίνδυνη και για τις Πορτογαλία, Ισπανία, Ιρ- λανδία, Ιταλία, με αποτέλεσμα να απειλείται όλη η Ευρωζώνη με διάλυση αν δεν προχωρήσει σε πολύ σημαντικές μεταρρύθμισεις. Γι' αυτόν, η νομισματική ένωση όπως είναι τώρα απέτυχε.
03. Martin Wolf
Επινόησε τον όρο «Chermany» (από τις λέξεις China και Germany), υποστηρίζοντας ότι «Κίνα και Γερμανία ενώνονται για την εξασθένηση της παγκόσμιας οικονομίας». Θεωρεί ότι το πρόγραμμα του ΔΝΤ διασώζει μόνο τις τράπεζες και μόνο προσωρινά - και όχι την Ελλάδα, η οποία θα αναγκαστεί να αναδιαρθρώσει το χρέος της καθυστερημένα. Ομως, ο «ιός» μπορεί να επεκταθεί και σε άλλες χώρες επειδή η ευρωζώνη δεν μπορεί να πάρει μια ξεκάθαρη θέση. Είτε να κάνει πραγματική δημοσιονομική ένωση και ένα δικό της νομισματικό ταμείο είτε να επιτρέπει τη χρεοκοπία ενός μέλους της. «Δεν είναι τα ελληνικά δημοσιονομικά που απειλούν τη σταθερότητα της ευρωζώνης... Ο κίνδυνος είναι τα δημοσιονομικά των μεγάλων χωρών» τονίζει. Η Ελλάδα έχει βρεθεί σε αδιέξοδο. Αν δεν ήταν στο ευρώ, θα είχε κάνει ήδη υποτίμηση, αυξάνοντας τις εξαγωγές της. Με ισχυρό ευρώ τα εισαγόμενα προϊόντα είναι φθηνά και τα εγχώρια ακριβά.
04. Kenneth Rogoff
Καθηγητής στο Χάρβαρντ
Πιστεύει ότι είναι μάλλον απίθανο να μη χρεοκοπήσει η Ελλάδα, αλλά και ότι οι προσπάθειες για την αποφυγή της χρεοκοπίας μπορεί να έχουν μεγαλύτερο κόστος από την ίδια τη χρεοκοπία.
05. Paul Krugman
Νομπελίστας, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πρίνστον
Μόνο η αναδιάρθρωση του χρέους, ακόμα και αν γινόταν, δεν θα έφερνε αποτελέσματα. Το έλλειμμα είναι κι αυτό μεγάλο και η αυστηρή λιτότητα θα προκαλούσε αντίστοιχη ύφεση. Η λύση για την Ελλάδα είναι η υποτίμηση του νομίσματος, που μπορεί να γίνει μόνο αν φύγει από το ευρώ. Γνωρίζει ότι αυτό ακούγεται τρομακτικό, αλλά το βρίσκει καλύτερο από τις εναλλακτικές επιλογές.
06. Adolfo Laurenti
«Mesirow Financial», ΗΠΑ
Πιστεύει ότι η διάσωση ήταν το πρώτο βήμα στην πορεία πτώχευσης της Ελλάδας. Η πτώχευση δεν έγινε τώρα για διασωθούν οι γαλλικές και οι γερμανικές τράπεζες, αλλά και για να μην εξαπλωθεί η κρίση στην υπόλοιπη ευρωζώνη. Σύμφωνα με τον Λαουρέντι, οι Ελληνες ξοδεύουν περισσότερα απ' όσα μπορούν να βγάλουν, με αποτέλεσμα σε διάστημα τριών ετών να συσσωρεύσουν έλλειμμα 50 δισ. ευρώ. Επί πλέον, την ερχόμενη διετία η Ελλάδα θα πρέπει να μετακυλίσει υποχρεώσεις ύψους 70 δισ. ευρώ. «Τα 110 δισ. ευρώ είναι πολλά χρήματα, αλλά όχι αρκετά. Νομίζω πως είναι μεγάλο λάθος του ΔΝΤ και της Ευρώπης να προσπαθούν να ξεγελάσουν τις αγορές διαβεβαιώνοντάς τες ότι υπάρχει τέλος, ενώ δεν υπάρχει» εξηγεί ο Λαουρέντι και καταλήγει: «Ας ελπίσουμε ότι έπειτα από δύο χρόνια η οικονομία θα είναι σε καλύτερη κατάσταση για να απορροφήσει τους κραδασμούς τής πτώχευσης, απ' ό,τι σήμερα, που η ανάκαμψη βρίσκεται ακόμα στην αρχή».
07. Domenico Lombardi
Brookings Institution, ΗΠΑ
Θεωρεί ότι η επιβολή της δημοσιονομικής πειθαρχίας θα είναι τόσο επίπονη, που η αναδιάρθρωση του χρέους θα επιστρέψει ως επιλογή. Διαφωνεί με την εμπλοκή τού ΔΝΤ σε ένα εσωτερικό πρόβλημα της ευρωζώνης που θα έπρεπε να είχε λυθεί πριν φτάσει σ' αυτό το σημείο και θεωρεί ότι οι ευρωπαϊκές χώρες θα έπρεπε να είχαν κάνει δική τους την ελληνική κρίση και να μην εξαγάγουν το κόστος της στη διεθνή κοινότητα. «Η αναδιάρθρωση του χρέους» λέει «θα αποτελέσει μια επιλογή στο τραπέζι όταν οι Ελληνες πιαστούν στις δαγκάνες και κατανοήσουν πόσο επίπονη θα είναι η εφαρμογή δημοσιονομικής πειθαρχίας σ' ένα αποπληθωριστικό οικονομικό περιβάλλον».
08. Joachim Starbatty
Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Tuebingen, Γερμανία
Εκανε αγωγή στο Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο για να μην εγκριθεί το δάνειο προς την Ελλάδα. Το 1998 είχε προσφύγει και πάλι στο Συνταγματικό Δικαστήριο της χώρας του κατά της γερμανικής κυβέρνησης, ζητώντας να απαγορευτεί στη Γερμανία να συμμετάσχει στην ΟΝΕ - αίτημα που απορρίφθηκε. Υποστηρίζει ότι καλύτερη λύση και για την Ελλάδα και για τις υπόλοιπες χώρες της ευρωζώνης είναι να βγει από το ευρώ, ώστε με υποτίμηση του νομίσματος να τονώσει την οικονομία της.
09. George Irvin
Κεϊνσιανιστής οικονομολόγος από το Πανεπιστήμιο του Λονδίνου
Η Ελλάδα, αντί να υποταχθεί στους επαχθείς όρους της Γερμανίας και του ΔΝΤ που επιδεινώνουν την ύφεση, θα μπορούσε να κηρύξει στάση πληρωμών μεγάλου μέρους του χρέους της. Μπορεί ακόμα να εγκαταλείψει το ευρώ και να δημιουργήσει μια «νέα δραχμή» υποτιμημένη κατά 50%.
Αναρτήσεις
Ενώ η Ελλάδα βρίσκεται σε τεράστια κρίση, πρέπει να διαχειριστεί και και μία πληροφοριακή... υπερχρέωση. Και εκτός από τις δημόσια διατυπωμένες απόψεις, υπάρχει μια μεγάλη ροή άτυπης πληροφόρησης, που (αν και συχνά είναι σωστή) πολλές φορές είναι από άχρηστη έως ύποπτη. Ενα από τα e-mails που κυκλοφόρησαν τελευταία από υπολογιστή σε υπολογιστή περιέχει μια εξτρεμιστική δήθεν συνέντευξη του δρα Μαρκ Γουάισμπροτ, γνωστού αμερικανού οικονομολόγου, όπου υποτίθεται ότι δίνει συμβουλές για παραλυτικές γενικές απεργίες στην Ελλάδα, προσαγωγή ακόμη και με τη χρήση βίας των φοροφυγάδων και των δύο πρώην κυβερνήσεων σε δίκη, με δεδομένη την ισόβια φυλάκιση, και άλλα τέτοια. 
* Εχει διδακτορικό από το Πανεπιστήμιο του Μίτσιγκαν και έχει δημοσιεύσει πολλές ερευνητικές εργασίες, κυρίως για τη Λατινική Αμερική και τη διεθνή οικονομική πολιτική. 
Το Διοικητικό Συμβούλιο και η Επιστημονική Επιτροπή του Σωματείου μας ,με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Κατά των Ναρκωτικών (26η Ιουνίου), διοργανώνουν ομιλία με θέμα: «ναρκωτικά και φτώχεια» με παράλληλη συνέντευξη τύπου για το έργο και τις δυνατότητες των Κέντρων Πρόληψης .
Ωστόσο η οριστική απάντηση είναι πρόωρη, διότι μέχρι να φτάσουμε σε αυτό το ερώτημα- δηλαδή ακόμα και μέσα στους επόμενους μήνες- πολλά πράγματα μπορεί να έχουν αλλάξει ασχέτως της δικής μας θέλησης, αλλά λόγω των εσωτερικών αντιθέσεων των ευρωπαϊκών ελίτ. 
